Droga do nowoczesności Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, wiek XIX.
Stany Zjednoczone Ameryki Północnej graniczą od północy z Kanadą, od
południa z Meksykiem, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym
od północnego zachodu oraz Oceanem Atlantyckim od wschodu. Kraj ten
został odkryty przez Kolumba w 1492 roku, choć wcześniej także do jego
portów dobijało wiele statków Wikingów i wydalonych na Grenlandię
Islandczyków. Od XVI wieku trwał wzmożony okres rozwoju cywilizacji oraz
osadnictwa. Do dnia 4 lipca 1776 Stanami Zjednoczonymi zarządzali
angielscy gubernatorzy. Dzięki zwycięskiej wojnie o niepodległość
(1776-1783) koloniści amerykańscy uzyskali niezależność i możliwość
decydowania o ustroju swojego państwa. Wraz z 1787rokiem podpisano
Konstytucję, co rozpoczęło drogę do nowoczesności Stanów Zjednoczonych
Ameryki Północnej. Kraj ten był wtedy podzielony na rozwijające się
rolniczo południe oraz rozwijającą się przemysłowo, handlowo i
municypalnie północ. W pogodzeniu tych dwóch różnych części Ameryki
Północnej leżał jeden z głównych procesów drogi do nowoczesności.
Wyrazem tego po części była wojna secesyjna, która toczyła się w latach
1861-1865. Droga do nowoczesności obejmuje także m.in. rozwój systemu
bankowości, produkcji nowych banknotów, reformy szkolnictwa,
wprowadzenie ustaw dotyczących alkoholu, zmiany w więzieniach, walkę
sufrażystek, pierwszy w historii świata konwent praw kobiet, oraz inne
czynniki. W dobie I wojny światowej Stany Zjednoczone należą do potęg
politycznych decydujących o losach świata co jest wynikiem zjawisk
politycznych, ekonomicznych i społecznych zachodzących w społeczeństwie
amerykańskim. Zadaniem tej pracy jest właśnie prześledzenie jakie
procesy szczególnie przyczyniły się do nowoczesnego charakteru Stanów.
Droga do nowoczesności Stanów Zjednoczonych ma swój początek już w roku
1773, gdy miejsce miała „Bostońska Herbatka”, czyli zatopienie przez
Amerykanów angielskiego transportu herbaty. Od tego czasu napięcie stale
rosło. Potyczka pod Lexington z 1775 roku, gdzie oddział angielskich
żołnierzy natknął się na lokalny amerykański oddział zbrojny, rozpoczęła
amerykańską wojnę o niepodległość. Amerykanie pragnęli walczyć o
niepodległość, gdyż rosła ich świadomość narodowa i pragnęli się
uniezależnić od Wielkiej Brytanii. Sprzeciwiali się oni nadmiernemu
wpływowi Wielkiej Brytanii, nakładaniu nowych podatków, oraz
ograniczenia ich samorządu i hamowania rozwoju. 4-go lipca 1776 roku
przedstawiciele 13 amerykańskich kolonii podpisali Deklarację
Niepodległości, tym samym powołując do życia niepodległe państwo- Stany
Zjednoczone Ameryki (United States of America, USA). Deklaracja
Niepodległości opierała się na oświeceniowych poglądach na wolność i
równość wszystkich ludzi:
„Uważamy za niezbite i oczywiste następujące prawdy: że wszyscy ludzie
stworzeni zostali równymi sobie; że Stwórca udzielił im pewnych praw
niezbywalnych, w których rzędzie na pierwszym miejscu należy postawić
prawo do życia, do wolności i do poszukiwania szczęścia”[1]
Wielka
Brytania jednak nie uznała powstania nowego państwa, postanowiła
stłumić bunt swoich kolonii. Anglicy postanowili stłumić bunt wojną,
gdyż mieli dużą i dobrze wyszkoloną armię. Amerykanie zaś nie mogli
pochwalić się tak wielkimi siłami jak Wielka Brytania, na czele jednej z
ich armii stanął Jerzy Waszyngton. Choć wydawałoby się, że w tej wojnie
amerykanie są skazani na porażkę, wcale jej nie ponieśli. W 1777 roku
pod Saratogą angielskie siły zostały zmuszone przez siły amerykańskie do
kapitulacji. Gdy król Francji, Ludwik XVI dowiedział się o wielkim
sukcesie amerykanów postanowił ich wesprzeć i wypowiedział wojnę Anglii.
Amerykańska wojna o niepodległość cieszyła się wielkim poparciem oraz
zainteresowaniem w Europie, przyciągała wielu ochotników, którzy byli
gotowi poświęcić swe życie, aby pomóc amerykanom. W 1781 roku siły
francusko-amerykańskie zmusiły do kapitulacji angielskie siły pod
Yorktown. Ich przegrana zwiastowała koniec wojny. W 1783 roku podpisano
pokój, na jego mocy Anglia uznawała niepodległość Stanów Zjednoczonych.
Mimo wygrania wojny Stany Zjednoczone były bardziej rozbite niż
połączone, każdy z 13 stanów rządził się według własnych reguł. Dlatego
też w roku 1787 delegaci 12 stanów spotkali się na zjeździe w
Filadelfii, tam uchwalili Konstytucję Stanów Zjednoczonych. Dokument ten
do dziś określa ustrój mocarstwa. Wojna o niepodległość doprowadziła do
prawie całkowitego uniezależnienia się od Wielkiej Brytanii, amerykanie
wygrali to, że od tamtego czasu pozostali wolnym państwem.
W roku 1803, gdy Stany Zjednoczone kupiły ponad 2 600 000 km2 Luizjany
oraz port Nowy Orlean za 15 milionów dolarów. Dzięki temu zakupowi Stany
Zjednoczone zyskały urodzajne równiny, góry, lasy oraz system rzek,
który w latach 80-tych został sercem Ameryki Północnej. W 1805 roku
Jefferson ogłosił neutralność Stanów Zjednoczonych w sporze Wielkiej
Brytanii z Francją, co bardzo nie spodobało się Wielkiej Brytanii.
Zaczęła ona zaciągać do załóg ludność amerykańską oraz coraz więcej
statków Wielkiej Brytanii stacjonowało w portach amerykańskich. Było to
wbrew woli Jeffersona, postanowił więc wydać proklamację proszącą
Brytyjczyków o opuszczenie portów U.S, Ci jednak nie posłuchali. W 1807
Kongres wydał akt Embargo, który zabraniał handlu zagranicznego. Jednak
nie ucierpiała na tym Wielka Brytania, a Stany Zjednoczone. Z tego
powodu w 1809 roku Jefferson podpisał akt Non-Intercourse, który
zezwalał na handel ze wszystkimi prócz Francji i Wielkiej Brytanii i
krajami od nich zależnymi. W 1812 roku Wielka Brytania wypowiedziała
wojnę Stanom Zjednoczonym. Północ i południe było niezadowolone z
perspektywy nadchodzącej wojny, przeszkadzało im to w handlu. To w tym
momencie Stany Zjednoczone zaczęły uniezależniać się od Wielkiej
Brytanii jeszcze bardziej. Wraz ze wzrostem ich niezależności droga do
nowoczesności nabierała tempa.
Jednak najważniejszym etapem drogi do wolności Stanów Zjednoczonych
Ameryki Północnej była wojna secesyjna, która miała miejsce w latach
1861-1865. Była to wojna pomiędzy rozwiniętą gospodarczo Północą (Unią)
oraz rozwiniętym rolniczo Południem (Konfederacją). Nazwa „wojna
secesyjna” pochodzi od secesji, czyli odłączenia się, stanów
skonfederowanych od Unii (Południa od Północy). Początek tej
amerykańskiej wojny domowej miał 12 kwietnia 1861 roku, gdy konfederaci
ostrzelali Fort Sumter w zatoce Charleston w Karolinie Południowej.
Wybuch tej wojny był spowodowany odrębnymi poglądami dotyczącymi między
innymi polityki, ekonomii oraz spraw społecznych Północy i Południa. Z
czasem różnice te były coraz bardziej widoczne. Gdy w wyborach na
prezydenta zwyciężyła partia republikańska, a prezydentem został Abraham
Lincoln, którego Południowcy nie lubili ze względu na to, iż był on
spostrzegany jako zagrożenie dla niewolnictwa, wybuch konfliktu wisiał
na włosku. Główne dochody południa pochodziły z uprawy bawełny,
stanowiła ona 57% eksportu USA, dlatego też było bardzo duże
zapotrzebowanie na tanią (najlepiej darmową) siłę roboczą (niewolników).
Północ była zaś wysoko uprzemysłowiona, wraz ze wzrostem liczby fabryk
wzrastała potrzeba na wykwalifikowaną kadrę robotniczą, dlatego też
przyjmowano chętnie emigrantów (co wpłynęło na teraźniejszą
wielokulturowość Stanów Zjednoczonych). Niestety na południu panowały
silne nastroje antyimigranckie, głównie przeciw katolikom, Irlandczykom
oraz Żydom. Pogodzenie tych dwóch całkowicie odmiennych części Stanów
wydawało się prawie niemożliwe. Na początku roku 1864 wszyscy główni
dowódcy zrozumieli, iż tocząca się wojna jest wojną totalną. Niestety
wszystkie misternie układane plany szybko legły w gruzach. Nie udawało
się zdobyć wyznaczonych punktów, a wojnę powoli wygrywała Północ. Dla
Konfederacji oraz Generała Lee wraz z jego armią klęska była oczywista ,
gdy Sherman maszerował przez Karolinę Południową i Północną, zbliżając
się do konfederackich linii obrony w Wirginii. 26 maja 1865 roku
skapitulowały siły generała Smitha przez co upadł ostatni ośrodek oporu
Konfederacji. Najważniejszym skutkiem wojny secesyjnej było też
utrzymanie jedności państwa amerykańskiego i umożliwienie dalszego
rozwoju politycznego i ekonomicznego tego państwa. Pomocą w wygraniu tej
wojny było wypuszczenie na rynek tzw. „zielonych dolarów”. Lincoln
dzięki nim wygrał wojnę i opowiadał o nich jako o największym
błogosławieństwie które spadło kiedykolwiek na Amerykę.
Ważnym aspektem w drodze do nowoczesności Stanów Zjednoczonych są także
liczne wynalazki z przestrzeni XIX wieku. Cyrus Hall McCornic,
wynalazca oraz założyciel spółki McCormick Harvesting Machine Co., która
w 1902 stała się częścią International Harvester Company. Cyrus
odziedziczył zdolności po swoim ojcu, który przez 28 lat pracował nad
konną żniwiarką (przyrząd do koszenia zboża). Swój projekt ofiarował
Cyrusowi, który ostateczną wersję żniwiarki przygotował w 18 miesięcy.
Opatentowano ją trzy lata po zaprezentowaniu w praktyce, czyli w 1834
roku. Hannibal Goodwin urodzony w 1822 roku, ksiądz z New Jersey.
Opatentował on metodę tworzenia giętkiej, przeźroczystej kliszy filmowej
z nitrocelulozowej bazy filmowej. Została ona w późniejszym czasie
wykorzystana przez Thomasa Edisona w jego kinetoskopie. Thomas Alva
Edison, samouk, udoskonalił telefon Bella (przy użyciu cewki indukcyjnej
oraz mikrofonu węglowego), w 1877 roku wynalazł fonograf, dwa lata
później opatentował żarówkę elektryczną, odkrył także emisję
termoelektronową w 1883 roku. To on w 1881-1882 wybudował w Nowym Jorku
pierwszą na świecie elektrownię publicznego użytku. Często kwestionowano
jego autorstwo niektórych wynalazków. Benjamin Franklin, dobrze znany
każdemu, polityk amerykański, drukarz, uczony, filozof, opatentował
piorunochron, fotel bujany, okulary dwuogniskowe i organy kieliszkowe,
odkrył i opisał Prąd Zatokowy. To ku jego czci nazwano jednostkę ładunku
elektrycznego w układzie CGS „franklinem”. On także jako pierwszy
pisał, aby stosować czas letni, jednakże nie zaczęto się do tego
stosować, gdyż wymowa jego artykułu była bardziej humorystyczna niż
naukowa. Samuel Colt najpierw pragnął udoskonalić torpedy, które zostały
skonstruowane przez Roberta Fultona, po porażce zapragnął udoskonalić
rewolwery. Rok 1830 przyniósł prototyp rewolweru kapiszonowego, który
miał otwarty szkielet oraz mechanizm obrotu. Samuel Finley Breese Morse w
1832 roku wykorzystał zjawisko magnetyzmu aby stworzyć telegrafię
elektromagnetyczną, w późniejszym czasie zajął się opracowaniem
specjalnego układu kodów, który jest nam znany jako alfabet Morse’a.
Choć jako pierwszy opatentował telegraf nie był pierwszą osobą, która go
stworzyła (pierwszy był francuz Claude Chappe). Elias Howe opatentował w
1846 roku maszynę do szycia. William Morton był zainteresowany
problemem bólu podczas różnych zabiegów. Przeprowadzał doświadczenia
najpierw z użyciem podtlenku azotu jako środka znieczulającego, jednak
wciąż potrzebował mocniejszego środka, który przydałby się w poważnych
zabiegach chirurgicznych. Jeden z lekarzy (Charles T. Jackson)
zaproponował stosowanie eteru, środek ten, choć znany już wcześniej ze
swoich właściwości znieczulających, nie był wykorzystywany przy operacji
chirurgicznej. Morton najpierw przeprowadzał doświadczenia na
zwierzętach, potem na sobie. 30 września 1846 roku Morton wykonał
pierwszy zabieg usunięcia zęba z użyciem eteru. Pacjent stwierdził po
przebudzeniu, iż nie odczuwał żadnego bólu. W Ameryce powstała także
fabryka samochodów Ford, której twórcą był Henry Ford. W 1896 roku Henry
zbudował pierwszy prototyp własnego samochodu, trzy lata później został
jednym z współzałożycieli firmy Detroit Automobile Company, która
później została przekształcona w Cadillac Motor Company. Henry Ford był
zwolennikiem dużej produkcji tanich samochodów. Dopiero w 1903 roku Ford
zapoczątkował „Ford Motors Company”. Wiele wielkich wynalazców pochodzi
ze Stanów Zjednoczonych, bez ich wynalazków teraźniejszość nie byłaby
taka sama. Brak żarówki, znieczulenia, alfabetu Morsa’e, elektrowni, bez
tych oraz wielu innych wynalazków Ameryki Północnej nie żylibyśmy tak,
jak żyjemy dziś. Jest to duży krok w nowoczesność dla Stanów
Zjednoczonych, a zarazem dla całego świata.
Warto wspomnieć także o kilku reformach przeprowadzonych w państwie. W
1835 roku władze w Filadelfii oraz Pensylwanii zredukowały czas pracy od
„od wschodu do zachodu słońca ” do 10-godzinnego dnia pracy. Nowe,
wyznaczone godziny pracy przyjęły się z wielkim zadowoleniem wśród
pracowników. Rok 1826 przyniósł Ameryce utworzenie Towarzystwa Promocji
Wstrzemięźliwości . Siedem lat później w Filadelfii bostońskie
towarzystwo zwołało konwent narodowy na którym została utworzona
Amerykańska Unia Wstrzemięźliwości. Unia ta wniosła wniosek o zakazanie
wszelkich napojów alkoholowych oraz nalegała aby stanowe legislatury
zaprzestały produkcji i sprzedawania alkoholu. Celem redukcji spożywania
alkoholu prowadzącej do całkowitego zaniku spożycia tej używki. Dorota
Dix prowadziła w Massachusetts walkę o poprawę warunków życia osób
psychicznie chorych, które często były trzymane w przytułkach i
więzieniach. Gdy jej kampania odniosła sukces w Massachusetts,
postanowiła przeprowadzić ją także na południu, gdzie dzięki jej
inicjatywie w latach 1845-1852 wybudowano specjalne szpitale dla
psychicznie chorych. Ważna jest także walka sufrażystek, która
rozpoczęła się już w 1820 roku po wizycie w Ameryce Frances Wright,
szkockiej dziennikarki oraz publicystyki, która w ostatniej swojej
publikacji promowała prawa kobiet w Stanach Zjednoczonych. Głównymi
sufrażystkami z Ameryki były: Cady Stanton, Susan B. Anthony oraz polska
imigrantka Ernestine Rose.
Droga do nowoczesności Stanów Zjednoczonych obejmuje wiele aspektów,
jednak najważniejszymi z nich jest duży postęp w wynalazczości oraz
wojna secesyjna, która doprowadziła (choć po pewnym czasie) do
pogodzenia odwiecznie skłóconej Północy i Południa. Dużą rolę w tej
drodze odegrali naukowcy oraz politycy, bez których Stany Zjednoczone
prawdopodobnie nie reprezentowałyby aż tak wysokiego poziomu rozwoju
cywilizacyjnego jakim mogą się szczycić dziś. Pierwsze samochody,
znieczulenie, maszyny do szycia, żarówka, to tylko niektóre z wynalazków
bez których nie możemy wyobrazić sobie życia w XXI wieku. Walka kobiet o
prawa polityczne w Ameryce pomogła dojść do głosu kobietom na całym
świecie, a reformy w czasie pracy oraz zmiana warunków życia osób
psychicznie chorych także odegrało dużą rolę w tym, aby Ameryka mogła
się stać tą Ameryką, którą znamy dziś.
Z
tą pracą przeszłam do drugiego etapu olimpiady - wojewódzkiego, praca
pisana na drugim etapie dała mi promocję do poziomu ustnego.
Bibliografia:
Wstęp:
Źródła takie jak wymienione w poniższych akapitach.
Akapit1:
“American History A Survey” Volume I: To 1877 Alan Brinkley
http://www.usahistory.info/timeline/constitution.html
[1] http://dydaktykahistorii.uni.lodz.pl/konspekty/slazak/zalacznik_2.pdf
Akapit2:
http://www.history.com/topics/war-of-1812
„An outline of American History” OFFICE OF INTERNATIONAL INFORMATION PROGRAMS UNITED STATES DEPARTMENT OF STATE
“Outline of U.S. History” Bureau of International Information Programs U.S. Department of State
Akapit3:
http://www.history.com/topics/american-history
http://www.history.com/topics/american-civil-war
Kto
rządzi Ameryką [Who Rules America] – autorstwa C. K. Howe’a i
przedrukowany w pracy Martyrologia Pieniędzy Lincolna [Lincoln Money
Martyred] – autorstwa doktora R. E. Searcha)
„An outline of American History” OFFICE OF INTERNATIONAL INFORMATION PROGRAMS UNITED STATES DEPARTMENT OF STATE
“Outline of U.S. History” Bureau of International Information Programs U.S. Department of State
OXFORD “Guide to British and American Culture”
“Conjectures of Order: Intellectual Life and the American South, 1810-1860” Michael O’Brien
http://us-history.com/
http://www.usahistory.info/
http://www.michaeljournal.org/lekja7.htm
Akapit4:
http://www.kapitalizm.republika.pl/wynalazki.html
OXFORD “Guide to British and American Culture”
“Amerykańskie wynalazki” Spignesi Stephen J.
Andrzej Diniejko ENGLISH SPEAKING-COUNTRIES Volume Two “INTRODUCTION TO THE UNITED STATES OF AMERICA”
Akapit5:
http://susanbanthonyhouse.org/her-story/biography.php
http://www.librarycompany.org/women/portraits/wright.htm
http://womenshistory.about.com/od/stantonelizabeth/a/stanton.htm
„An outline of American History” OFFICE OF INTERNATIONAL INFORMATION PROGRAMS UNITED STATES DEPARTMENT OF STATE
“Outline of U.S. History” Bureau of International Information Programs U.S. Department of State
OXFORD “Guide to British and American Culture”